Sún răng ở trẻ là hiện tượng hay gặp, phổ biến ở các bé nhóm tuổi 1 – 3 tuổi. Tình trạng sún răng sớm gây ra khá nhiều hệ lụy như răng bị mòn, mất thẩm mỹ, khiến bé nói ngọng… Vì vậy, cha mẹ cần nắm được cách phòng ngừa, tập trung điều trị cho trẻ khi bé bị sún răng.
1. Sún răng là gì?
Cấu tạo của răng gồm lớp vỏ cứng bên ngoài, sau đó đến men răng và ngà răng. Tuy nhiên, lớp men răng và ngà răng của trẻ em tương đối mỏng, độ canxi hóa thấp và nhạy cảm nên rất dễ bị sâu, tổn thương. Khi men răng bị tổn thương, răng của trẻ sẽ dần bị mủn và tiêu đi, làm giảm thể tích thân răng. Tình trạng này được gọi là sún răng.
Sún răng là hiện tượng hay gặp ở trẻ 1 – 3 tuổi, tuy không gây cảm giác đau nhức cho bé và chỗ bị sún thường nông, không sâu như lỗ răng sâu nhưng lại có diện tích rộng, màu đen hoặc nâu, đáy mềm ở những đợt tiến triển. Sún răng có mức độ lan truyền nhanh chóng tới các răng khác nếu không được kiểm soát. Cuối cùng, hàm răng trẻ chỉ còn lại những mỏm răng nhỏ gần tụt xuống lợi, chân răng nằm sát lợi, gây ảnh hưởng tới chức năng nhai nuốt, giao tiếp của trẻ.
2. Tác hại khi trẻ bị sún răng
Trẻ em bắt đầu thay chiếc răng sữa đầu tiên vào khoảng 5 – 6 tuổi và rụng chiếc răng sữa cuối cùng vào năm 12 – 13 tuổi. Nếu bình thường, cứ mỗi chiếc răng sữa rụng đi sẽ có răng vĩnh viễn mọc lên thay thế tối đa trong vòng 6 – 12 tháng. Nếu bị sún răng sớm hơn so với các mốc thời gian nói trên thì sau khi mất răng, trong một khoảng thời gian trẻ sẽ không có răng thay thế, ảnh hưởng lớn tới việc ăn uống, tiêu hóa và phát âm.
Không chỉ vậy, khi răng sữa bị sún, chúng sẽ mang trên mình những vi khuẩn có hại, không chỉ ảnh hưởng đến chính chiếc răng đó mà còn gây tác động xấu tới răng vĩnh viễn và lợi. Đồng thời, khi răng sún bị mòn dần, tủy răng sẽ bị hở, ngà răng sữa lộ ra, em bé sẽ cảm thấy khó chịu, đau nhức khi ăn uống, dễ quấy khóc và biếng ăn, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển sau này của trẻ.
Ngoài ra, khi răng của bé bị mòn do sún, đặc biệt là răng cửa, bên cạnh sự mất thẩm mỹ, nó còn khiến trẻ có nguy cơ bị nói ngọng. Thực tế cho thấy nhiều bé bị sún răng nặng sẽ khó phát âm chuẩn, thường nói ngọng hơn các bé có hàm răng khỏe mạnh. Điều này khiến bé nói chuyện lí nhí và ngại giao tiếp với mọi người xung quanh.
Đặc biệt, tình trạng sún răng còn có thể làm thay đổi tiến trình mọc răng chuẩn của bé, dẫn tới những sai lệch của răng vĩnh viễn sau này. Nguyên nhân là khi răng bị sún, hỏng sớm, lợi sẽ đóng kín nhanh hơn trước khi răng vĩnh viễn mọc tại vị trí này. Khi răng vĩnh viễn mọc lên sẽ gặp nhiều khó khăn, có thể mọc lệch làm mất thẩm mỹ và gây đau cho trẻ.
Sún răng
Tình trạng sún răng còn có thể làm thay đổi tiến trình mọc răng chuẩn của bé
3. Nguyên nhân khiến trẻ bị sún răng
Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị sún răng, đó là:
Trẻ ăn quá nhiều đồ ngọt, thức ăn nhanh, sấy khô có hàm lượng đường cao và các loại đồ uống có ga, đồ uống có màu, uống sữa đêm nhưng không vệ sinh răng trước khi đi ngủ;
Thiểu sản men răng do sinh thiếu tháng, thiếu canxi, uống nhiều kháng sinh hoặc do ăn uống hằng ngày (uống sữa đêm có hàm lượng đường cao và có tính bám dính mạnh, dễ lên men, sinh axit phá hủy men răng);
Bé bị sâu toàn hàm hoặc chế độ dinh dưỡng của bé bị thiếu canxi, flour khiến răng bé bị tổn thương;
Mẹ sử dụng các thuốc kháng sinh như Tetracycline, Doxycycline khi đang mang thai, làm răng bé phát triển không tốt, chất lượng men răng kém, độ cứng thấp, răng dễ bị tổn thương;
Cách chăm sóc răng miệng không đúng tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công và xâm nhập vào men răng, gây sún răng;
Trẻ mắc bệnh vàng da cũng ảnh hưởng tới men răng.
4. Phòng ngừa và chữa sún răng cho bé như thế nào?
4.1 Vệ sinh răng cho bé đúng cách
Khi chiếc răng đầu tiên của bé nhú lên là thời điểm người mẹ cần chăm sóc đặc biệt cho răng trẻ. Ban đầu, cha mẹ có thể vệ sinh răng sữa của bé bằng khăn gạc mềm vào mỗi sáng sớm và sau mỗi bữa ăn. Sau khi bé ăn nên cho uống nước ngay để rửa trôi thức ăn, làm sạch răng và họng, phòng ngừa sún răng và viêm họng cho bé.
Khi bé được 2 tuổi, hàm răng đã tương đối hoàn chỉnh, bé ăn được nhiều loại thức ăn của người lớn thì hàm răng cần được chăm sóc cẩn thận hơn. Phụ huynh nên chải răng cho bé bằng kem đánh răng có chứa flour để ngừa sâu răng. Với những bé có thói quen ăn vặt, ăn nhiều đồ ngọt, các bậc phụ huynh nên cho con chải răng ngay sau khi ăn để tránh sún răng, sâu răng.
Khi bé được 3 tuổi, bố mẹ nên cho bé tập tự chải răng đúng cách (chải răng dọc từ chân răng xuống, đủ 3 mặt răng ngoài – trên – trong ít nhất 2 lần vào buổi sáng sau khi thức dậy và buổi tối trước khi đi ngủ).
Đánh răng
Khi bé được 3 tuổi, bố mẹ nên cho bé tập tự chải răng đúng cách
4.2 Lưu ý về thực đơn cho bé
Trong thời kỳ trẻ đang thay răng sữa, mọc răng vĩnh viễn, bố mẹ nên tăng cường các loại thực phẩm tốt cho răng của bé (giàu canxi và flour) vào chế độ ăn như cá biển, trứng, gan động vật, sữa tươi,… Cà rốt cũng là loại thực phẩm giúp răng chắc khỏe, giúp lợi mau liền khi bị tổn thương và làm giảm tình trạng chảy máu chân răng. Bên cạnh đó, cha mẹ cũng cần hạn chế cho trẻ sử dụng những thực phẩm không tốt cho sức khỏe răng miệng như đồ uống có ga, nước ngọt, nước lạnh, bánh kẹo,…
4.3 Chú ý khi cho bé sử dụng thuốc
Thuốc kháng sinh là một trong những thủ phạm gây vàng răng, hỏng men răng, đổi màu răng và rất khó để tẩy trắng lại. Vì vậy, để bảo vệ răng của bé, khi chưa có chỉ định của bác sĩ, tốt nhất cha mẹ không nên cho bé uống các loại thuốc kháng sinh một cách tùy tiện.
4.4 Loại bỏ những thói quen xấu
Để bảo vệ răng của trẻ, các bậc phụ huynh cũng tuyệt đối chú ý không cho trẻ bú bình hoặc ngậm bình sữa khi ngủ. Đồng thời, không nên cho trẻ dùng răng cắn vật cứng, hạn chế cho bé ăn kẹo, uống nước có ga và ăn đêm. Nếu bé đã có thói quen uống sữa đêm thì sau khi uống sữa cha mẹ phải cho bé uống nước lọc để súc miệng. Tuy nhiên, hầu hết các bác sĩ đều khuyến cáo nên ngưng cho trẻ bú đêm khi bé được 8 – 10 tháng tuổi. Nguyên nhân là vì việc bú về đêm sẽ cho trẻ bị gián đoạn giấc ngủ, kém phát triển chiều cao dễ gây hư răng sữa. Với những trẻ có thói quen ngậm cơm, cha mẹ cần kiểm tra miệng bé sau khi ăn để tránh thức ăn thừa bám vào kẽ răng gây sún răng.
4.5 Đưa trẻ đi khám răng định kỳ
Tốt nhất phụ huynh nên đưa bé đi khám răng định kỳ 3 – 6 tháng/lần. Với những bé đã bị sún răng, răng sữa lung lay sớm thì cha mẹ nên đưa bé đến khám chuyên khoa răng – hàm – mặt tại các bệnh viện uy tín để bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng của bé, đưa ra những biện pháp cần thiết nhằm tránh được hiện tượng răng bé mọc chen chúc hoặc mọc lệch sau này.
